Böhm aan het woord
(‘Ihr Blümlein alle’ van Schubert omgezet voor fluit door Böhm in ‘Die Flöte und das Flötenspiel’ en door Schubert in zijn manuscript van de ‘Introduktion und Variationen’, D 802)
In 1871 publiceerde Theobald Böhm ‘Die Flöte und das Flötenspiel in akustischer, technischer und artistischer Beziehung’. Voor de volgende samenvatting over zijn adviezen voor het fluitspel heb ik de vertaling van Dayton C. Miller uit 1922 gebruikt.
Dat Böhm toonvorming als taak van de fluitist in spe voorop stelt is niet verwonderlijk. ‘De toon is de stem zonder welk men verhinderd is te zingen’. Dit veronderstelt dat de fluitist algemene muzikale kennis heeft verworven, zoals noten, tempo, toonsoorten, etc., zoals ze ‘in het bijzonder te vinden zijn in de methode van Hugot en Wunderlich’.
Een goede embouchure hangt af van de individuele bouw van lippen en tanden, schrijft Böhm. En natuurlijk ook van de capaciteit om de schoonheid van de goede toon waar te nemen.
Böhm voor…
Om de fluit te kunnen begrijpen is er niets vanzelfsprekender dan teruggrijpen op de ideeën van Theobald Böhm. Hij heeft zijn uitvinding ontwikkeld vanuit een voor zijn tijd specifieke visie op technologie, toonideaal en expressiemogelijkheden. Het instrument moest namelijk geschikt zijn om optimaal de paradigma’s van de Romantiek in het midden van de 19e eeuw weer te geven.
Met recht kunnen we ons afvragen waarom er dan zo veel weerstand is geweest om zijn uitvinding van 1847 meteen te accepteren. Door de geschiedenis heen werden fluitisten van conservatisme beticht, vaak met recht. Vandaag de dag hebben wij genoeg inzicht om de historische veranderingsprocessen in hokjes te kunnen plaatsen, terwijl tijdens stijlovergangen het niet zo eenvoudig is te bepalen wanneer iets begint of eindigt.
Holger Gilbert Jespersen (1890-1975) en het concert van Carl Nielsen
On Flute Playing
‘I am just a humble servant for the music, which is a divine art. When I play, I feel a plastic insight in the music and an urge to express the composer’s intention without any personal vanity. The one who expresses something must stand aside in favour of the creative person. The flute is a flexible instrument which can easily merge from one feeling into the other. I am more fond of my flute now than ever before, it has become more valuable to me. I will not just allow my fingers to fly up and down the flute tube – I want to make performances with insight and deep artistic feeling’.
Holger Gilbert Jespersen
Dit jaar is een jubileum van zowel geboorte als overlijden van de Deense fluitist Holger Gilbert Jespersen.
Voor velen is hij misschien niet bekend, maar hij was wel de inspirator voor twee belangrijke werken van ons repertoire, namelijk het blaaskwintet en het fluitconcert van Carl Nielsen. Dit laatste is aan hem opgedragen.
Die Zauberflöte – Diese Flöte ist bezaubernd schön
Afgelopen maand maart hernam De Nederlandse Opera Mozart’s Zauberflöte,
een van de meest succesvolle producties ooit in de enscenering
van Simon McBurney.
Ik heb talrijke producties meegemaakt waar ik met kromme tenen heb aanschouwd hoe de (tover)fluit op het podium gedegradeerd werd tot een simpele buis van hout of metaal waaruit het schier onmogelijk leek een klank te verwachten, laat staan enige toverkracht zoals
librettist Schikaneder dat haar toebedacht.
McBurney daarentegen ziet het anders.
Met verbluffende vanzelfsprekendheid haalt Tamino de fluit waar die zich bevindt: bij de solofluitist. In dit geval bij Hanspeter Spannring van het Nederlands Kamerorkest.
Welkom op mijn weblog over muziek, musiceren, fluitspel en onderwijs.
Zowel als solofluitist, kamermuziekspeler, orkestmusicus als fluit- en methodiekdocent heb ik meer dan vijftig jaar ervaring. Ook ben ik oprichter en dirigent geweest van
Het Nederlands Fluitorkest.
Mijn liefde voor de fluit is tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie, genot en zelfs troost. Daarentegen kan het fluitspel zoals ik het vaak hoor mij niet in
gelijke mate bekoren.
In deze blog vat ik mijn gedachten daaromtrent samen en deel ze met jou.
Het spreekt voor zich dat ik het verworven vakmanschap en mijn zienswijze aanwend tijdens mijn lessen. Persoonlijk ben ik echter het meest benieuwd naar wíe ik voor mij heb en wat zíjn inbreng is. Omdat ik op zoek ben naar dat unieke dat in iedereen aanwezig is. Ik ben er van overtuigd dat ieders individualiteit de strategie moet bepalen en niet universele dogma’s.
Samen met jou wil ik nieuwe en wellicht verborgen mogelijkheden ontdekken om je spel én het musiceren nog beter te maken.
Daarbij maakt het niet uit of je professioneel, gevorderd amateur of (lid van)
een ensemble bent.
Ik boek successen met ‘dwars’ zijn. Dat betekent dat ik wars ben van in steen gebeitelde wetten.
Het gaat om de mens, niet om de regels.
Dank voor je bezoek.
Vriendelijke groet,
Jorge Caryevschi
onderwerpen
Fluit LERAAR & LEERLING
Ze vullen elkaar aan als echtelieden in een goed huwelijk
Fluit FLUITSPEL
Het juiste een-tweetje tussen techniek en musicaliteit
Fluit MUZIEK
Wees een rechercheur die met het juiste speurwerk de tunnelvisie vermijdt
Fluit HELDEN
Goed voorbeeld...
Fluit VARIA
Verandering van spijs...
Fluit VRAAG JORGE
Wie weet heb ik het antwoord