Poulenc, Bowie en interpretatie

Een goede interpretatie is niet alleen een systeem van adequate technische vaardigheden van de instrumentalist. Zij moet ook stoelen op vele andere factoren, zoals het gebruiken van een zo oorspronkelijk mogelijke uitgave, het zich verdiepen in aspecten van een authentieke interpretatie van de stijl van de componist, en dit alles met de ondersteuning van een brede documentatie, waardoor de musicus zich kan inleven in de componist, zijn tijd en zijn manier van componeren. Raadplegen van alle mogelijke literatuur over en rond het stuk is ook onontbeerlijk. Pas dan is de speler toegerust om de fantasie de vrije loop te laten en zijn creativiteit volledig tot bloei te laten komen.

Met al deze onderdelen uit de gereedschapskist van de muziekuitvoering kunnen onderscheidende uitvoeringen ontstaan waarin eenieder zijn eigen unieke persoonlijkheid naar voren kan laten komen. Ze zijn algemeen toepasselijk op de interpretatie van zowel oudere als hedendaagse muziek. Voor de recentere muziek geldt dat geluidsdragers – vaak door de betrokkene artiesten zelf opgenomen – een belangrijke bron zijn voor de uitvoeringspraktijk.

Juist bij deze ‘levende getuigenissen’ valt op hoe groot de invloed is van mode en smaak van het moment. Om die reden kunnen bepaalde kenmerken van die interpretaties niet afgedaan worden als ‘niet van goede smaak getuigen’. Want wat vaak veranderd is, is onze waardering voor de manier van expressie uit het verleden.

LEES MEER

Fluit & Muziek, Fluit & Varia
Tags 'In stijl' spelen, Fluitrepertoire, Flute Sonata, Francis Poulenc, Interpretatie, Poulenc, Uitvoeringspraktijk

Time Machine

Jacques-Emile Blanche, Le Groupe des Six, 1922, Musée des Beaux-Arts, Rouen. In het midden Germaine Tailleferre, linksonder pianiste Marcelle Meyer, naar boven en naar rechts: Darius Milhaud, Arthur Honegger, Louis Durey, Francis Poulenc en Jean Cocteau. Zittend rechts: George Auric.

Een van de meest succesvolle producties van de Nationale Opera is Dialogues des Carmelites van Francis Poulenc. Deze sobere en juist daarom indrukwekkend expressieve versie zette het werk neer als een van de pijlers van het genre in de 20e eeuw en Poulenc als een unieke persoonlijkheid.

De muziek uit deze opera beleefde ik op twee manieren. Aan de ene kant de opera zelf en aan de andere kant de vele kiemcellen die in dit werk reeds aanwezig zijn en terugkomen in de fluitsonate, Poulenc’s eerste werk na de compositie van de opera. Als fluitist raakte ik meer dan ooit tevoren in de ban van beide werken.

Er brak een periode aan van intense betrokkenheid met deze componist. Ik heb veel over hem gelezen, veel onderzocht en vergelijkingen gezocht tussen de opera en de sonate. Het bracht bij mij veel denkwerk op gang over Poulenc’s muziek en het voorzag mij van nieuwe inzichten over zijn fluitsonate en de interpretatie ervan.

LEES MEER

Fluit & Muziek, Fluit & Varia
Tags De Nederlandse Opera, Fluit, Fluitrepertoire, Francis Poulenc, Groupe des Six, Inspiratie

Mooi fluit spelen maar…voor wie?

Onder deze titel publiceerde ik in het blad FLUIT (2010-2) een artikel dat helaas zijn actualiteit niet verloren heeft. Het ging over de groeiende vervreemding van het publiek ten opzichte van de klassieke muziek en de eisen die concertbezoekers stellen aan een concert. Men wil een unieke ervaring beleven. Het artikel beschreef voorbeelden van Het Nederlands Fluitorkest – dat ik vanaf 1993 twintig jaar dirigeerde en vormgaf – en hoe dit orkest een goede relatie met het publiek probeerde op te bouwen.

Het ensemble stak eerst de hand in eigen boezem. Er werd gekeken naar hoe muziek beter overgedragen kon worden aan de bezoekers. We gingen meer eisen aan ons zelf stellen en waren ontevreden met de gebruikelijke gang van zaken, namelijk muziekstuk – stilte – applaus – muziekstuk – stilte – applaus etc. Al snel bleek dat er nog veel meer mogelijk was waarmee een optreden meer glans kon krijgen en boeiender kon worden.

LEES MEER

Fluit & Fluitspel, Fluit & Varia
Tags Fluit, Fluitrepertoire, Fluitspel, Programmeren, zelfreflectie

Jolivet en Messiaen

La Jeune France. André Jolivet aan de piano. Staand v.l.n.r. : Olivier Messiaen, Yves Baudrier, Daniel-Lesur

Hoe voorspellend de Cinq Incantations van Jolivet zouden zijn voor het ontstaan van Messiaen’s Le Merle Noir is met alle waarschijnlijkheid beide componisten van La Jeune France ontgaan.

In de partituur van Jolivet’s Incantations staat aan het eind: ‘Chantemerle – Août 1936’. Alsof de componist in broederschap een hint wilde geven aan Messiaen om de zang van de ‘merle’ over te nemen. De première van de Cinq Incantations vond plaats op 7 mei 1938 in de Société Nationale de Musique in Parijs, door Jean Merry, aan wie ze opgedragen zijn.

Messiaen schreef Le Merle Noir in 1952 als Morceau de Concours in opdracht van het Parijse Conservatoire, waar hij compositieles gaf.

De associatie tussen Chantemerle en Le Merle Noir is op zich al frappant genoeg, maar er is nog een ander zeer opvallende overeenkomst.

LEES MEER

Fluit & Muziek
Tags André Jolivet, Fluit, Fluitrepertoire, Fluitspel, Olivier Messiaen

Frank Martin – Ballade

Het staat buiten kijf dat wij een hoger vertolkingsniveau kunnen bereiken door kennis en informatie te vergaren over een stuk en zijn componist, het werk te analyseren – ook vanuit een intuïtieve benadering! – , allerlei ‘verborgen’ lagen te ontdekken, door veel te luisteren naar de muziek en er als het ware in te ‘gaan leven’.

LEES MEER

Fluit & Muziek
Tags Fluit, Fluitrepertoire, Frank Martin, Interpretatie, Intuïtie