Fluit & Fluitspel
‘La flûte, c’est moi’ – Baas over eigen spel (2)
Thema-les ter afsluiting van een dag voor amateurs georganiseerd door het Nederlands Fluit Genootschap op 28 september 2014
Wat kun je doen zodat intuïtie, kennis en ervaring, en reflectie je relatie met de fluit verbeteren?
Een aantal voorbeelden:
- Wees je eigen toeschouwer. Doe alsof je ‘uittreedt’, voor jezelf gaat staan en met een scherp inlevingsvermogen naar jezelf kijkt. Speel voor eigen rechter, neem de miniemste details waar en wees kritisch. Koppel aan deze analytische observatie je intuïtie en probeer aan te voelen of iets wel of niet bij je past.
- Leg verbanden tussen je ‘rationele’ vaardigheden en hoe deze intuïtief door jou ervaren worden. De fysieke en zinnelijke beleving van de technische handeling moet het eindeloze doornemen van checklijsten vervangen. Deze verbinding is het meest succesvol als het gevoel (‘hoe ervaar ik het’) zich los kan maken van alle andere controle elementen.
- Trial-and-error’. Werk vanuit de volgende cyclische cirkel:Luister naar jezelf -> Vel een oordeel over je spel-> Maak een diagnose van de problemen -> Reflecteer: analyseer vanuit je kennis en ervaring en geef daarbij intuïtie en gevoel een relevante rol. Hier zit de meest boeiende sprong naar vernieuwing! -> Oplossing opperen -> Opnieuw spelen met de verworven handvatten -> De hele cirkel opnieuw doornemen totdat je blij van je eigen spel wordt.
‘La flûte, c’est moi’ – Baas over eigen spel (1)
Thema-les ter afsluiting van een dag voor amateurs georganiseerd door het Nederlands Fluit Genootschap op 28 september 2014
De beroemde uitspraak van Lodewijk de 14e, ‘L’état, c’est moi’ is een uiting van zuiver absolutisme. Dat lijkt zich niet te verhouden tot ‘La flûte, c’est moi’. Toch zijn er overeenkomsten en parallellen te trekken. Naast het zelfingenomen ‘ik ben de fluit omdat ik haar beheers’ is er een subtielere interpretatie mogelijk: ‘ik ben één geworden met de fluit omdat ik bewust ben van mijn eigen ik en begrijp hoe deze zich met haar verhoudt’.
Deze lezing stelt niet per se de uiteindelijk bereikte kwaliteit van de prestatie voorop. Fluitspelen moet elke keer weer een ontdekkingsreis zijn waarin een oneindige keur aan impressies voorbij komen en kennis wordt vergaard. Het gaat vooral om de weg. ‘Het is het vissen, niet de vangst’. Hoe aantrekkelijk dit laatste op het eerste gezicht ook lijkt.
De poorten van de hemel zullen opengaan voor iedereen die bereid is dit fascinerende proces te ondergaan. Ongeacht of je professional of amateur bent.
Böhm aan het woord
(‘Ihr Blümlein alle’ van Schubert omgezet voor fluit door Böhm in ‘Die Flöte und das Flötenspiel’ en door Schubert in zijn manuscript van de ‘Introduktion und Variationen’, D 802)
In 1871 publiceerde Theobald Böhm ‘Die Flöte und das Flötenspiel in akustischer, technischer und artistischer Beziehung’. Voor de volgende samenvatting over zijn adviezen voor het fluitspel heb ik de vertaling van Dayton C. Miller uit 1922 gebruikt.
Dat Böhm toonvorming als taak van de fluitist in spe voorop stelt is niet verwonderlijk. ‘De toon is de stem zonder welk men verhinderd is te zingen’. Dit veronderstelt dat de fluitist algemene muzikale kennis heeft verworven, zoals noten, tempo, toonsoorten, etc., zoals ze ‘in het bijzonder te vinden zijn in de methode van Hugot en Wunderlich’.
Een goede embouchure hangt af van de individuele bouw van lippen en tanden, schrijft Böhm. En natuurlijk ook van de capaciteit om de schoonheid van de goede toon waar te nemen.
Böhm voor…
Om de fluit te kunnen begrijpen is er niets vanzelfsprekender dan teruggrijpen op de ideeën van Theobald Böhm. Hij heeft zijn uitvinding ontwikkeld vanuit een voor zijn tijd specifieke visie op technologie, toonideaal en expressiemogelijkheden. Het instrument moest namelijk geschikt zijn om optimaal de paradigma’s van de Romantiek in het midden van de 19e eeuw weer te geven.
Met recht kunnen we ons afvragen waarom er dan zo veel weerstand is geweest om zijn uitvinding van 1847 meteen te accepteren. Door de geschiedenis heen werden fluitisten van conservatisme beticht, vaak met recht. Vandaag de dag hebben wij genoeg inzicht om de historische veranderingsprocessen in hokjes te kunnen plaatsen, terwijl tijdens stijlovergangen het niet zo eenvoudig is te bepalen wanneer iets begint of eindigt.
De tien geboden van de fluitist
Volgens Leonardo De Lorenzo
- Houd je instrument schoon.
- Onthoud dat langzaam oefenen de studie van de goden is.
- Eer je leraar – zelfs als je gelooft dat je het beter weet dan hij.
- Minder oefenen op je instrument – maar meer nadenken en studeren zonder je instrument zal leiden…
Welkom op mijn weblog over muziek, musiceren, fluitspel en onderwijs.
Zowel als solofluitist, kamermuziekspeler, orkestmusicus als fluit- en methodiekdocent heb ik meer dan vijftig jaar ervaring. Ook ben ik oprichter en dirigent geweest van
Het Nederlands Fluitorkest.
Mijn liefde voor de fluit is tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie, genot en zelfs troost. Daarentegen kan het fluitspel zoals ik het vaak hoor mij niet in
gelijke mate bekoren.
In deze blog vat ik mijn gedachten daaromtrent samen en deel ze met jou.
Het spreekt voor zich dat ik het verworven vakmanschap en mijn zienswijze aanwend tijdens mijn lessen. Persoonlijk ben ik echter het meest benieuwd naar wíe ik voor mij heb en wat zíjn inbreng is. Omdat ik op zoek ben naar dat unieke dat in iedereen aanwezig is. Ik ben er van overtuigd dat ieders individualiteit de strategie moet bepalen en niet universele dogma’s.
Samen met jou wil ik nieuwe en wellicht verborgen mogelijkheden ontdekken om je spel én het musiceren nog beter te maken.
Daarbij maakt het niet uit of je professioneel, gevorderd amateur of (lid van)
een ensemble bent.
Ik boek successen met ‘dwars’ zijn. Dat betekent dat ik wars ben van in steen gebeitelde wetten.
Het gaat om de mens, niet om de regels.
Dank voor je bezoek.
Vriendelijke groet,
Jorge Caryevschi
onderwerpen
Fluit LERAAR & LEERLING
Ze vullen elkaar aan als echtelieden in een goed huwelijk
Fluit FLUITSPEL
Het juiste een-tweetje tussen techniek en musicaliteit
Fluit MUZIEK
Wees een rechercheur die met het juiste speurwerk de tunnelvisie vermijdt
Fluit HELDEN
Goed voorbeeld...
Fluit VARIA
Verandering van spijs...
Fluit VRAAG JORGE
Wie weet heb ik het antwoord
Fluit VRAAG JORGE
Wie weet heb ik het antwoord