Theobald Böhm
… en Böhm na
Angelica Catalani – Georges Barrère
Na het lezen van Böhm’s aanwijzingen [zie ‘Böhm aan het woord’] komen een aantal prioriteiten naar voren.
Theoretische muziekvorming en techniek alsmede een correcte interpretatie van zowel een partituur als van de intenties van de componist zijn onontbeerlijk. Heel uitgesproken is hij over dit laatste. Hierdoor gaat ‘de interpretatie zelfs bij degelijke musici aanzienlijk verschillen.’ Na een ‘buitengewone hoeveelheid oefening zal de echte kunstenaar het lukken een duidelijke expressie of gevoel te uiten.’
Daarmee vertelt Böhm ons dat elke musicus zijn eigen weg moet gaan vinden en dat diversiteit in interpretatie vanzelfsprekend is.
Böhm beschouwt bel canto zangers als model voor instrumentalisten, omdat hij vindt dat de Italiaanse zangschool aan de basis stond van een goede stemvorming en een correcte stilistische opvatting. Zijn uitvoerige beschrijving van de overzetting van (lied)teksten naar een gedegen fluitversie geeft aan hoe belangrijk hij de articulatie als expressief middel vond. Dat doet hij in de traditie van bijvoorbeeld Johann Georg Tromlitz, die in zijn ‘Unterricht die Flöte zu spielen’, van 1791, het hoofdstuk over articulatie ‘Von der wahren Sprache auf diesen Instrumente’ noemt.
Böhm aan het woord
(‘Ihr Blümlein alle’ van Schubert omgezet voor fluit door Böhm in ‘Die Flöte und das Flötenspiel’ en door Schubert in zijn manuscript van de ‘Introduktion und Variationen’, D 802)
In 1871 publiceerde Theobald Böhm ‘Die Flöte und das Flötenspiel in akustischer, technischer und artistischer Beziehung’. Voor de volgende samenvatting over zijn adviezen voor het fluitspel heb ik de vertaling van Dayton C. Miller uit 1922 gebruikt.
Dat Böhm toonvorming als taak van de fluitist in spe voorop stelt is niet verwonderlijk. ‘De toon is de stem zonder welk men verhinderd is te zingen’. Dit veronderstelt dat de fluitist algemene muzikale kennis heeft verworven, zoals noten, tempo, toonsoorten, etc., zoals ze ‘in het bijzonder te vinden zijn in de methode van Hugot en Wunderlich’.
Een goede embouchure hangt af van de individuele bouw van lippen en tanden, schrijft Böhm. En natuurlijk ook van de capaciteit om de schoonheid van de goede toon waar te nemen.
Böhm voor…
Om de fluit te kunnen begrijpen is er niets vanzelfsprekender dan teruggrijpen op de ideeën van Theobald Böhm. Hij heeft zijn uitvinding ontwikkeld vanuit een voor zijn tijd specifieke visie op technologie, toonideaal en expressiemogelijkheden. Het instrument moest namelijk geschikt zijn om optimaal de paradigma’s van de Romantiek in het midden van de 19e eeuw weer te geven.
Met recht kunnen we ons afvragen waarom er dan zo veel weerstand is geweest om zijn uitvinding van 1847 meteen te accepteren. Door de geschiedenis heen werden fluitisten van conservatisme beticht, vaak met recht. Vandaag de dag hebben wij genoeg inzicht om de historische veranderingsprocessen in hokjes te kunnen plaatsen, terwijl tijdens stijlovergangen het niet zo eenvoudig is te bepalen wanneer iets begint of eindigt.
Grazing the sky
Op 22 januari 2015 zond Avrotros op NPO2 een prachtige documentaire uit met deze naam, met als ondertitel ‘De acrobaten van het Cirque du Soleil’.
http://www.avrotros.nl/gemist/item/AT_2027842/grazing-the-sky-de-acrobaten-van-het-cirque-du-soleil/
De indrukwekkende gratie en durf die acrobaten laten zien in hun acts, zijn het resultaat van jaren studie, oefening en een ijzeren discipline, luidt de beschrijving van de website van de omroep.
En De trapeze vormt de metafoor voor levensambities, die extra zeggingskracht krijgt door de voortdurende dreiging van een val en mogelijk levenslange blessures.
Een voor de hand liggende parallel met de inspanningen van ons musici om het vak te beheersen dringt zich hier op.
Welkom op mijn weblog over muziek, musiceren, fluitspel en onderwijs.
Zowel als solofluitist, kamermuziekspeler, orkestmusicus als fluit- en methodiekdocent heb ik meer dan vijftig jaar ervaring. Ook ben ik oprichter en dirigent geweest van
Het Nederlands Fluitorkest.
Mijn liefde voor de fluit is tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie, genot en zelfs troost. Daarentegen kan het fluitspel zoals ik het vaak hoor mij niet in
gelijke mate bekoren.
In deze blog vat ik mijn gedachten daaromtrent samen en deel ze met jou.
Het spreekt voor zich dat ik het verworven vakmanschap en mijn zienswijze aanwend tijdens mijn lessen. Persoonlijk ben ik echter het meest benieuwd naar wíe ik voor mij heb en wat zíjn inbreng is. Omdat ik op zoek ben naar dat unieke dat in iedereen aanwezig is. Ik ben er van overtuigd dat ieders individualiteit de strategie moet bepalen en niet universele dogma’s.
Samen met jou wil ik nieuwe en wellicht verborgen mogelijkheden ontdekken om je spel én het musiceren nog beter te maken.
Daarbij maakt het niet uit of je professioneel, gevorderd amateur of (lid van)
een ensemble bent.
Ik boek successen met ‘dwars’ zijn. Dat betekent dat ik wars ben van in steen gebeitelde wetten.
Het gaat om de mens, niet om de regels.
Dank voor je bezoek.
Vriendelijke groet,
Jorge Caryevschi
onderwerpen
Fluit LERAAR & LEERLING
Ze vullen elkaar aan als echtelieden in een goed huwelijk
Fluit FLUITSPEL
Het juiste een-tweetje tussen techniek en musicaliteit
Fluit MUZIEK
Wees een rechercheur die met het juiste speurwerk de tunnelvisie vermijdt
Fluit HELDEN
Goed voorbeeld...
Fluit VARIA
Verandering van spijs...
Fluit VRAAG JORGE
Wie weet heb ik het antwoord
Fluit VRAAG JORGE
Wie weet heb ik het antwoord