Fysiologie van de fluitist zichtbaar gemaakt

Fluitisten en andere blazers beschikken sinds afgelopen jaar over een middel om alle fysiologische processen tijdens het spel letterlijk van binnen te bekijken.

Een groep wetenschappers uit Freiburg, waarvan enkele ook musici zijn, hebben dit met behulp van vernuftige moderne technieken en apparatuur mogelijk gemaakt en middels een dvd op de markt gebracht.

De beelden spreken voor zich en de gedachte dat er veel te verbeteren valt in het overbrengen van de juiste begrippen, vooral op het gebied van ademfunctie, dringt zich onvermijdelijk op. We horen namelijk in het algemeen redelijk eenduidige verhalen over de inademing maar het blazen op zich kent een hele gamma aan interpretaties en is jammer genoeg vaak anders dan de werkelijkheid. Het woord demystificatie is hier op zijn plaats.

Hieronder volgt een recensie van deze dvd die ik samen met Machteld Miechels schreef voor het blad FLUIT, 2015 nr.1

Das Blasinstrumentenspiel: physiologische Vorgänge und Einblicke ins Körperinnere – Claudia Spahn, Bernhard Richter, Johannes Pöppe, Matthias Echternach. Freiburger Institut für Musikermedizin an der Hochschule für Musik Freiburg und der Medizinischen Fakultät der Albert-Ludwigs-Universität Freiburg. Helbling Verlag – ISBN 978-3-86227-089-7

De verschijning van deze dvd moeten wij blazers verwelkomen als een van de meest belangrijke tools die tot onze beschikking zijn gekomen om al de processen te visualiseren die bij ons van binnen gebeuren tijdens het spelen. De auteurs, in een dubbelrol als artsen en musici, hebben foto’s vervaardigd via technieken als MRI-scans en endoscopieën (in sommige gevallen tot 4000 beelden per seconde!) en deze gekoppeld aan door computers gemaakte animaties. Honderdzestig minuten lang kunnen spelers van trompet, hoorn, hobo, klarinet, blokfluit en dwarsfluit voor het eerst een blik werpen op alle interne functies in actie. Na een introductie met basisbegrippen van de anatomie en fysiologie die toegankelijk uitgelegd worden (Duits/Engels) aan de hand van duidelijke tekeningen en animaties, wordt elk instrument apart behandeld. Fluitisten kunnen op detail de bewegingen zien van lippen, spraakkanaal, strottenhoofd en ademhalingsorganen maar bovendien krijgen zij ook een drietal muzikale voorbeelden. Aangehouden en korte noten, crescendo en diminuendo, klankkleuren, enkele en dubbele tongaanzet, legato, octaafbindingen, toonladders, vibrato, Flatterzunge, circular breathing, simultaan zingen en spelen, voorstelling van klinkers bij toonvorming en articulatie van medeklinkers worden helder zichtbaar gemaakt.

Een laatste hoofdstuk legt de technieken en middelen uit die gebruikt werden. De zorg en het vernuft van het onderzoek leidde zelfs tot het maken van niet-magnetische prototypen om de metalen instrumenten te vervangen, zodat ze niet het magnetisch veld van de MRI-scan verstoorden.

Het woord demystificatie is hier van toepassing. De beelden spreken voor zich. Vanaf nu worden veel onduidelijke verhalen en verkeerde begrippen die vaak gepropageerd worden definitief de wereld uit geholpen.

Deze dvd is een onontbeerlijk hulpmiddel voor iedereen. Van groot belang voor zowel professionele fluitisten en docenten als voor beginnende leerlingen, die er baat bij zullen hebben de innerlijke processen te zien en daardoor deze beter te begrijpen.

Machteld Miechels, Jorge Caryevschi

Gepost op 22 januari 2015

Fluit & Fluitspel
Tags Adem, Fluitspel, Fysiologie, Recensie